​ေသြးတိုး​ေရာဂါအ​ေၾကာင္​းသိ​ေကာင္​းစရာ

ေသြးတုိးေရာဂါ သိေကာင္းစရာ
•••••••••••••••••••••••••
ေသြးတိုးေရာဂါ ဆိုသည္မွာ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းရွိ ေသြးလႊတ္ေၾကာမ်ား အတြင္း ေသြးဖိအားမွာ ရွိသင့္သည့္ ပမာဏထက္ အၿမဲတမ္း လိုလိုပိုမိုေနသည့္ နာတာရွည္ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးပင္ ျဖစ္သည္။ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိေနသူ တစ္ဦးသည္ အမ်ားအားျဖင့္ မည္သည့္ေဝဒနာမွ် ခံစားရျခင္း မရွိတတ္ၾကပါ။ သို႔ေသာ္ ေသြးတိုးေရာဂါ ေရရွည္ခံစား ေနရသူ တစ္ဦးအဖို႔ ႏွလုံးႏွင့္ ေသြးေၾကာဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ျပႆနာ မ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ႏွလုံးေသြးေၾကာ က်ဥ္းျခင္း ၊ ႏွလုံးႂကြက္သား ေသြး မေလွ်ာက္ေသာေၾကာင့္ ႏွလုံး ပ်က္စီးျခင္း ၊ ႏွလုံးပုံမွန္ အလုပ္မလုပ္ျခင္း၊ ႏွလုံးခုန္ႏႈန္း မမွန္ျခင္း၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ မ်က္စိအျမင္ အာ႐ံုကို ထိခုိက္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္ ေျခလက္ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းရွိ ေသြးေၾကာမ်ား အလြယ္တကူ ပ်က္စီးျခင္း စသည္တို႔ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕လာရ ႏိုင္ပါသည္။ အခန္႔မသင့္ပါက အသက္ပင္ ဆုံး႐ႈံး ေစႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ေသြးတိုးေရာဂါကို အသံတိတ္ လူသတ္သမားဟု တင္စား ေခၚေဝၚေလ့ ရွိၾကသည္။

ေသြးဖိအား အဓိပၸာယ္ေသြးဖိအား ဆိုသည္မွာ ေသြးလႊတ္ေၾကာမ်ား အတြင္းရိွ ဖိအား ကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ၿပီး အေပၚေသြး ဖိအားႏွင့္ ေအာက္ေသြး ဖိအားဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရိွသည္။ အေပၚေသြး ဖိအားမွာ ႏွလုံးညႇစ္လိုက္သည့္ အခ်ိန္တြင္ ေသြးလႊတ္ေၾကာ အတြင္းရွိေနေသာ ဖိအားျဖစ္ၿပီး ေအာက္ေသြးဖိအား ဆိုသည္မွာ ႏွလုံး နားေနသည့္ အခ်ိန္တြင္ ေသြးလႊတ္ေၾကာ အတြင္း ရွိေနေသာ ဖိအားပင္ျဖစ္သည္။

ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းရွိ ေသြးလႊတ္ေၾကာမ်ား အတြင္း ေသြးဖိအားကို တိုင္းတာရန္ အလြယ္ကူ ဆုံးေသာ နည္းလမ္းမွာ လက္ေမာင္း ေသြးလႊတ္ေၾကာ အတြင္း ေသြးဖိအားကို Sphygmomanometer ဟုေခၚေသာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္း ကိရိယာျဖင့္ တိုင္းတာျခင္းပင္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အေပၚေသြး ဖိအားမွာ ၁၂ဝ မီလီမီတာ မာက်ဴရီရွိၿပီး ေအာက္ေသြး ဖိအားမွာ ၈ဝ မီလီမီတာ မာက်ဴရီျဖစ္ပါသည္။ ၎ကို ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ၁၂ဝ/၈ဝ မီလီမီတာ မာက်ဴရီဟု ေရးသား ေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္ ။

ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တိုင္းတာျခင္းႏွင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ သတ္မွတ္ပုံ လူတစ္ဦး၏ ေသြးေပါင္ခ်ိန္မွာ တျခားသူ တစ္ဦး၏ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ႏွင့္ ထပ္တူညီလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ တစ္ဦးတည္းမွာ ပင္တိုင္းတာသည့္ အခ်ိန္ မတူညီပါက ေသြးေပါင္ခ်ိန္ရလဒ္မွာ ထပ္တူညီႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ ထို႔ျပင္ လူမ်ဳိးႏြယ္စု၊ အသက္အရြယ္၊ စိတ္ခံစားမႈ၊ ကိုယ္လက္ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္ ႏွလုံးခုန္ႏႈန္း စသည္တို႔အေပၚ မူတည္ၿပီး လည္း ေျပာင္းလဲတတ္ သည္ျဖစ္ရာ မည္သည့္ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ပမာဏကို ေက်ာ္လြန္သြားပါက ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိေနၿပီဟု တထစ္ခ် ဆိုႏိုင္ရန္ ခက္ခဲ လွေပသည္ ။

ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တိုင္းတာရာတြင္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ မတိုင္းမီ ၅ မိနစ္ခန္႔ ၿငိမ္သက္စြာ ထိုင္ေန ရပါမည္။ ေဆးလိပ္ သို႔မဟုတ္ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္ စသည္တို႔ ေသာက္ထားပါက မိနစ္ ၃ဝ ခန္႔ေစာင့္စားၿပီး မွ သာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို တိုင္းသင့္သည္ ။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို သာမန္အားျဖင့္ ထိုင္လ်က္ အေနအထားတြင္ တိုင္းတာေလ့ရိွသည္။

ေယဘုယ် အားျဖင့္မူ အေပၚေသြးဖိအား ၁၂ဝ မီလီမီတာ မာက်ဴရီႏွင့္ ေအာက္၊ ေအာက္ေသြးဖိအား ၈ဝ မီလီမီတာ မာက်ဴရီႏွင့္ ေအာက္ရိွပါက အေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္။ ပံုမွန္ အေနအထားတြင္ အေပၚေသြး ဖိအားမွာ ၁၂ဝ ႏွင့္ ၁၂၉ အၾကားတြင္ ရိွေနႏိုင္ၿပီး ေအာက္ေသြး ဖိအားမွာ ၈ဝ မွ ၈၄ အၾကားရိွေနႏိုင္သည္။ အေပၚေသြးဖိအား ၁၃ဝ မွ ၁၃၉ အထိ သို႔မဟုတ္ ေအာက္ေသြးဖိအား ၈၅ မွ ၈၉ အထိကို ေသြး တိုးေရာဂါ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခ ရိွေသာ အေန အထားဟု သတ္မွတ္ပါသည္ ။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ၁၄ဝ/ ၉ဝ မီလီမီတာ မာက်ဴရီႏွင့္ အထက္ ရိွမွသာ ေသြးတိုးေရာဂါ ရိွသည္ဟု ေယဘုယ်အားျဖင့္ သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။

ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို တစ္ႀကိမ္တစ္ခါတည္း တိုင္းတာၿပီး သတ္မွတ္ထားသည့္ ပမာဏထက္ ပိုမိုေန႐ုံ မွ်ႏွင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ ရိွေနၿပီဟု သတ္မွတ္၍ မရႏိုင္ေပ။ အေမရိကန္ ႏွလုံးႏွင့္ ေသြးေၾကာေရာဂါမ်ား ဆိုင္ ရာ အဖြဲ႕ႀကီးက ေဆးခန္းသို႔ အနည္းဆုံး ႏွစ္ၾကိမ္လာေရာက္ တိုင္းတာၿပီး မတူညီေသာ အခ်ိန္ ကာလတြင္ သုံးခါတိုင္း၍ရေသာ အေျဖမွာ ပုံမွန္ထက္ အၿမဲတမ္း မ်ားျပားေနမွသာ ေသြးတိုးေရာဂါဟု သတ္မွတ္သည္။ ၿဗိတိန္ဆရာဝန္ မ်ားကမူ တစ္လတစ္ႀကိမ္ ႏႈန္းျဖင့္ သံုးလဆက္တိုက္ ေဆးခန္းသို႔ လာေရာက္ ေသြးေပါင္ ခ်ိန္ၿပီး သာမန္ထက္ အၿမဲတမ္း မ်ားျပားေနမွသာ ေသြးတိုးေရာဂါဟု သတ္မွတ္ပါသည္။

ေသြးတိုးေရာဂါ၏ လကၡဏာမ်ား ေသြးတိုးေရာဂါ ရိွေနသူ တစ္ဦးသည္ အမ်ားအားျဖင့္ မည္သည့္ လကၡဏာမွ ခံစားရျခင္း မရွိတတ္ေပ။ သို႔ရာတြင္ တခ်ဳိ႕တေလမွာ ေခါင္းကိုက္ သည့္ ေဝဒနာကို ခံစားရေလ့ ရိွသည္။ ထို႔ျပင္ေခါင္းမူးျခင္း၊ ဇက္ေၾကာ တက္ျခင္း၊ ရင္တုန္ျခင္းႏွင့္ အျမင္အာ႐ုံ မႈန္ဝါးလာျခင္း စသည္တို႔ကိုလည္း ခံစားရႏိုင္သည္။ ေယဘုယ် အားျဖင့္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္၂ဝဝ/၁၃ဝ မီလီမီတာ မာက်ဴရီႏွင့္ အထက္ျဖစ္ပါက ေခါင္းမူးျခင္း၊ မ်က္စိအျမင္ မႈန္ဝါးျခင္း တို႔ကို ခံစားရၿပီး အခ်ိန္မီ ကုသမႈ ခံယူျခင္း မရွိလွ်င္ ဆီးမထြက္ျခင္း၊ သတိလစ္ေမ့ေျမာျခင္း၊ ႏွလုံးအလုပ္ မလုပ္ျခင္းႏွင့္ အသက္ဆုံး႐ႈံးျခင္း စသည္တို႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ႀကံဳေတြ႕ရႏိုင္သည္။

ေသြးတိုးေရာဂါ ဆိုးရြားေစေသာ အေျခအေနမ်ား ေသြးတိုးေရာဂါကို ပိုမိုဆိုးရြားေစေသာ အေျခအေန မ်ားမွာ အငန္၊ ဆား စားသုံးမႈ ပမာဏ မ်ားျပားျခင္း (တစ္ေန႔လွ်င္ ဆားလက္ဖက္ရည္ ဇြန္းတစ္ဇြန္းထက္ ပိုမိုမစားသင့္ပါ) ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ အရက္ အလြန္အကြၽံ ေသာက္ျခင္း၊ အဝလြန္ျခင္း (အၾကမ္းဖ်င္း အားျဖင့္ ကိုယ္ခႏၶာ ထုထည္ အၫႊန္းကိန္း ၃ဝ ႏွင့္အထက္၊ ခါးအတိုင္းအတာ အမ်ဳိးသားမ်ားတြင္ လက္မ ၄ဝ ႏွင့္အထက္၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ ၃၅ လက္မႏွင့္ အထက္ျဖစ္ပါသည္) ႏွင့္ စိတ္ေသာက ဖိစီးမႈ ကာလ ၾကာျမင့္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

ေသြးတိုး ေရာဂါ၏ အႏၲရာယ္

ေသြးတိုးေရာဂါသည္ ေရရွည္တြင္ ႏွလုံးေသြးေၾကာဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။

ေသြးတိုးေရာဂါ ရိွသူတစ္ဦးသည္ ေသြးအတြင္း အဆီဓာတ္မ်ားျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါရွိျခင္းတို႔ႏွင့္ တြဲလ်က္ရွိပါက က်န္းမာေရးကို ပိုမိုဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ ေစသည္။ ဥပမာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါခံစားရမႈလည္း မရွိ၊ ေဆးလိပ္လည္းမေသာက္၊ ေသြးအတြင္း အဆီဓာတ္လည္း မမ်ားသည့္ အသက္ ၅ဝ ႏွစ္ေအာက္ ရိွသူတစ္ဦးတြင္ အေပၚေသြး ဖိအား ၁၆ဝ မီလီမီတာ မာက်ဴရီႏွင့္ အထက္ရွိျပီး ၁ဝ ႏွစ္ၾကာကုသမႈ ခံယူျခင္း မရွိမွသာ ႏွလုံးေသြးေၾကာဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ျပႆနာ မ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ အထက္ ရိွႏိုင္ေသာ္လည္း ထိုသူပင္လွ်င္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရွိၿပီး ေဆးလိပ္ေသာက္ကာ ေသြးအတြင္း အဆီဓာတ္မ်ားျပား ေနပါက အေပၚေသြးဖိအား ၁၄ဝ မီလီမီတာ မာက်ဴရီ ရိွ႐ုံမွ်ႏွင့္ပင္ ေနာက္ ၁ဝ ႏွစ္ခန္႔ ၾကာျမင့္ေသာအခါ ႏွလုံးေသြးေၾကာဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ျပႆနာ မ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ အထက္ရိွမည္ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ေသြးတိုးေရာဂါ ကုသရာ တြင္ ေသြးဖိအား သို႔မဟုတ္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ အနည္းအမ်ား တစ္ခုတည္းကိုသာ ၾကည့္ၿပီး ကုသျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ အေျခအေန အရပ္ရပ္ကို သုံးသပ္ကာ ကုသေပးရျခင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကြၽမ္းက်င္ေသာ ဆရာဝန္မ်ားႏွင့္ ျပသကာ စနစ္တက် ကုသမႈ ခံယူရပါမည္။

ေသြးတိုးေရာဂါ ကုသျခင္း
ေသြးတိုးေရာဂါ ကုသရာတြင္ ေသြးဖိအား က်ဆင္းေစေသာ ေဆးဝါးမ်ားကိုသာ မီွဝဲၿပီး စားေသာက္ေနထိုင္မႈ ပံုစံကို က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲျခင္း မျပဳလုပ္ပါက ကုသမႈ မေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါ။ ထိုအခါ ေနာက္ဆက္တြဲ ေပၚေပါက္လာႏိုင္သည့္ ႏွလုံးေသြးေၾကာ ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ားကိုလည္း ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ ေသြးဖိအား က်ဆင္းေစေသာ ေဆးဝါးမ်ားမွာ လည္း ေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိးမ်ား အနည္းႏွင့္ အမ်ားရိွၾက သည္သာပင္။ ေသြးတိုးေရာဂါ ကုသမႈကို အေထာက္အကူ ျပဳသည့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္ေသာ စားေသာက္ေနထိုင္မႈ ပံုစံမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္-

(က) အဝလြန္ေနပါက ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။
(ခ) ေဆးလိပ္ျဖတ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။

(ဂ) အရက္အလြန္အကြၽံ ေသာက္မႈကို ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမည္။
(ဃ) လတ္ဆတ္ေသာ အသီးအႏွံ၊ အဆီ ထုတ္ထားေသာ ႏို႔၊ အသီးအႏွံမ်ားမွ ရေသာ မျပည့္ဝဆီျဖင့္ ခ်က္ထားသည့္ အစားအစာမ်ားကို ပိုမိုစားသုံးကာ အဆီအအိမ့္ မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမည္။

(င) ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငံျပာရည္၊ အငန္ဓာတ္ပါေသာ အစားအစာမ်ားကို ေလွ်ာ့စားရပါမည္။ အခ်ဳိမႈန္႔၊ အခ်ဳိမႈန္႔ဓာတ္ ပါဝင္ေသာ ၾကက္သားဟင္းခတ္ မႈန္႔မ်ားကိုလည္း စားသုံးျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ သင့္ပါသည္။
(စ) ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစားကို တစ္ေန႔လွ်င္ ၁၅ မိနစ္မွ မိနစ္ ၃ဝ ပံုမွန္လုပ္ေဆာင္ ေပးရပါမည္။

(ဆ) ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိေနသူ တစ္ဦးသည္ လက္ဖက္ရည္၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ အပါအဝင္ Caffeine ဓာတ္ပါေသာ အစားအေသာက္မ်ားကို ေလွ်ာ့ကာ စားေသာက္ရပါမည္။ တစ္ေန႔လွ်င္ Caffeine ၄ဝဝ မီလီဂရမ္ထက္ပိုျပီး မစားေသာက္သင့္ေပ။ အၾကမ္းအားျဖင့္ ၈ ေအာင္စ ေကာ္ဖီတစ္ခြက္တြင္ Caffeine ဓာတ္ ၁ဝဝ မွ ၁၅ဝ မီလီဂရမ္ ပါဝင္ျပီး လက္ဖက္ရည္ တစ္ခြက္တြင္ ၄ဝ မွ ၁၂ဝ မီလီဂရမ္ ပါဝင္ပါသည္။

(ဇ) စိတ္ေသာကမ်ားကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးရပါမည္။ စိတ္အပန္းေျပေစေသာ နည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္သည့္ မိသားစုႏွင့္ အခ်ိန္ေပးကာ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေနထိုင္ျခင္း၊ စာဖတ္ျခင္း၊ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းမ်ားႏွင့္ ဝိုင္းဖြဲ႕ စကားေျပာျခင္း၊ ႐ုပ္ရွင္ဂီတ သဘင္မ်ား ၾကည့္႐ႈျခင္းျဖင့္ အပန္းေျဖျခင္း၊ အပန္းေျဖ ခရီးထြက္ေပးျခင္း၊ မိမိဝါသနာပါရာ အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ျခင္းႏွင့္ ထြက္ေလဝင္ေလ ႐ႈမွတ္ျခင္း စသည္တို႔ကို လုပ္ေဆာင္ေပး သင့္ပါသည္ ။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရေသာ္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တစ္ခါတစ္ရံ အနည္းငယ္ ျမင့္မားေန႐ုံမွ်ျဖင့္ ေသြးတိုးေရာဂါဟု အေဆာတလ်င္ မသတ္မွတ္သင့္ေပ။ ကြၽမ္းက်င္ေသာ ဆရာဝန္မ်ားႏွင့္ စနစ္တက် ျပသကာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ကို မတူညီေသာ အခ်ိန္မ်ားတြင္ အနည္းဆုံး သံုးႀကိမ္စနစ္ တက်တိုင္းတာၿပီး တစ္သမတ္တည္း ျမင့္မားေန မွသာ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိေၾကာင္း သတ္မွတ္ ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိေနပါက အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ကုသရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ ကိုလည္း သိရွိသေဘာေပါက္ ထားရန္ လိုအပ္လွေပသည္။ ထို႔ျပင္ကုသမႈ ခံယူရာ၌လည္း ေသြးေပါင္က်ေဆးမ်ားကို မွီဝဲ႐ုံမွ်မကဘဲ စားေသာက္ေနထိုင္မႈ ပံုစံကို က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲေနထိုင္ ရမည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ လိုက္ရေပသည္။